Miðvikudaginn 24. maí ver Þórarinn Leifsson meistararitgerð sína, „Áhrif mismunandi jarðvinnslu á vöxt og þroska byggs.“ við Auðlinda- og umhverfisdeild Landbúnaðarháskóla Íslands. Leiðbeinendur eru Þóroddur Sveinsson lektor LbhÍ og Jónatan Hermannsson lektor LbhÍ. Prófdómari er Guðmundur Helgi Gunnarsson jarðræktarfræðingur og ráðunautur Ráðgjafamiðstöðvar landbúnaðarins. Vörnin fer fram í Ásgarði húsi LbhÍ á Hvanneyri og hefst kl. 13.00. Allir velkomnir.
Samantekt
Hefðbundin jarðvinnsla við kornsáningu er plæging auk sáðbeðsvinnslu. Á norðlægum slóðum er algengt að bændur plægja eða herfa akra á haustin til að flýta fyrir jarðvinnslu og sáningu á vorin. Vaxandi áhugi er á að skipta út plægingu fyrir minni jarðvinnslu eða ísáningu, þ.e. sá beint í óunnin svörð til að spara tíma og orku. Til að bera saman ólíkar jarðvinnsluaðferðir við íslenskar aðstæður voru lagðar út jarðræktartilraunir í Keldudal í Skagafirði þar sem borin var saman byggrækt með fimm mismunandi jarðvinnsluaðferðum á þremur mismunandi jarðvegsgerðum. Borin var saman haustplæging, haustherfing – vorplæging, vorplæging, plógherfing og ísáning. Sáðbeðsvinna í öllum jarðvinnsluliðum var herfing með pinnatætara. Jarðvegurinn sem tilrauninar voru á var framræstur kýfður mýrarjarðvegur, mólendisjarðvegur og leirborinn sandjarðvegur. Jafnframt voru skoðuð áhrif vaxandi köfnunarefniskammta og vaxandi sáðskammta. Í annari tilraun voru skoðuð áhrif illgresislyfja og sveppalyfja á plægðum, plógherfuðum eða ísáðum móajarðveg. Helstu niðurstöður voru að lítill munur var á uppskeru plægingaliða. Haustvinnsla á jarðvegi seinkaði hlýnun jarðvegs að vori. Haustherfing flýtti ekki vorvinnu. Létt jarðvinnsla eins og plógherfing getur gefið sambærilega uppskeru og plæging á öllum jarðvegsgerðum en það þarf að meðhöndla akrana með illgresislyfjum og á léttum jarðvegi þarf að auka áburðarskammta um 20-30%. Ísáning gaf marktækt lélegri uppskeru en plæging á öllum jarðvegsgerðum. Notkun illgresiseyða og sveppalyfja eykur mest uppskeru við ísáningu.
Summary
Traditional arable soil preparation is plowing followed by harrowing. In cold temperate areas, farmers often plow or harrow fields in the autumn to save time in the spring. There is growing interest in replacing plowing with lighter soil cultivation to save time and energy. Experiments where conducted at Keldudalur in Skagafjörður to compare the effect of five different soil treatments at three different soil types on barley yields under Icelandic conditions. The treatments used where autumn plowing, autumn harrowing - spring plowing, spring plowing, tine harrowing with wing share and direct seeding. All seedbeds where power harrowed just before seeding. The experimental soils was drained andic histosol, dryland brown andosol and silty vitrisol. The effects of increasing nitrogen doses and increasing seed doses were also included. Another experiment at the same location, effects of herbicide and fungicide treatments on barley yield where examined on brown andosol that was either plowed, tine harrowed with wing share or directly seeded.
It was little difference in grain yields on plots that where plowed in either autumn or in spring. Autumn cultivation delayed warming of the soil in the spring. Autumn harrowing did not speed up the cultivating process in the spring. Compared to plowing, tine harrowing with wing share can provide comparable yields on all soil types with use of proper weed and fungal pesticides and by increasing N fertilizer levels with up to 20-30% on light soil. Direct seeded plots yielded significantly lower yields than plowed plots in all soil types. Herbicides and fungicides application gave greatest yield gains on direct seeding plots.
