Brynja Valgeirsdóttir ver meistararitgerð sína í búvísindum við deild Ræktunar og fæðu hjá Landbúnaðarháskóla Íslands, og ber hún titilinn „Flúor í íslenska hestinum“ á íslensku og „Fluoride in the Icelandic horse” á ensku.
Leiðbeinendur Brynju eru dr. Charlotta Oddsdóttir, verkefnisstjóri rannsóknarverkefna á meinafræðideild Keldna og gestalektor við Landbúnaðarháskólann og dr. Sigríður Björnsdóttir, dýralæknir hrossasjúkdóma hjá Matvælastofnun og gestaprófessor við Landbúnaðarháskólann. Prófdómari er dr. Hrönn Ólína Jörundsdóttir, forstjóri Matvælastofnunar.
Í ljósi aðstæðna fer vörnin fram á internetinu, í gegnum Zoom fjarfundabúnað kl. 14.00 miðvikudaginn 2.desember 2020. Allir áhugasamir eru velkomnir að tengja sig inn á vörnina. Hér er hlekkur á vörnina.
Við biðjum þá sem vilja tengja sig að hafa gert það í síðsta lagi kl. 13:50. Jafnframt eru þeir beðnir að slökkva á eigin hljóðnemum á meðan fyrirlesturinn fer fram, en mega gjarnan kveikja á þeim þegar gefið verður færi á spurningum „úr sal“ í lok varnarinnar.
Vörnin fer fram á íslensku.
Ágrip ritgerðarinnar
Flúor í umhverfi á upptök sín frá bæði náttúrulegum uppsprettum og iðnaði, og dreifist þaðan til grunnvatns og gróðurs. Hryggdýr sem útsett eru fyrir verulegum styrk flúors frá umhverfi eiga á hættu að verða fyrir bráðri flúoreitrun, eða þróa með sér króníska flúoreitrun eftir uppsöfnun flúors í kalkríkum vefjum líkamans.
Markmið þessarar rannsóknar var að afla upplýsinga um flúorstyrk í íslenska hestinum og fá þar af leiðandi bakgrunnsgildi sem hægt væri að styðjast við í framtíðinni. Einnig að meta hvort munur væri á flúoruppsöfnun í beinum hrossa milli landshluta, og aldurshópa.
Styrkur flúors í kjálkasýnum 223 hrossa var mældur frá fjórum landshlutum á Íslandi (Suðurlandi, Vesturlandi, Norðurlandi og Austurlandi) og milli fimm aldurshópa (folalda, 1-4 vetra, 5-12 vetra, 13-20 vetra og 21 vetra og eldri). Meðalstyrkur flúors í þeim 223 sýnum sem safnað var, mældist 244 ± 11.8 ppm (milljónahlutar), og 286 ± 12.6 ppm þegar sýni úr folöldum voru tekin út, en þessi gildi eru vel undir þekktum viðmiðunarmörkum. Hæsti flúorstyrkur fyrir hvern aldurshóp var úr hrossum af Vesturlandi. Marktæk fylgni var á milli flúorstyrks og aldurs hrossa, þar sem hæsti fylgnistuðullinn var í hrossum af Suðurlandi. Enn fremur var marktækur munur á flúorstyrk milli landshluta, þar sem hross af Vesturlandi mældust með marktækt hærri flúorstyrk í kjálkum en hross af Suðurlandi, en marktækur munur fannst ekki á flúorstyrk milli hrossa af Vesturlandi, Norðurlandi og Austurlandi. Þegar fylgni flúrostyrks í hrossum af Vesturlandi eingöngu og fjarlægð þeirra frá álverinu í Hvalfirði var mæld, fannst marktæk neikvæð fylgni, sem gefur til kynna að drjúgur hluti flúors í íslensku umhverfi á rætur sínar að rekja til áliðnaðar.
Niðurstöður rannsóknarinnar eru þær fyrstu sinnar tegundar og gefa innsýn í flúoruppsöfnun í beinum íslenska hestsins og mun á flúorstyrk í umhverfi milli landshluta. Einnig benda niðurstöðurnar til þess að íslenski hesturinn safni upp minna magni af flúor í bein heldur en íslenskt sauðfé og sé vegna þess óhentug vísitegund þegar kemur að flúormengun í umhverfi. Þessar niðurstöður er hægt að hafa að leiðarljósi í áframhaldandi rannsóknum, þar sem engar fyrirliggjandi upplýsingar eru tiltækar.
